gut-health.eu

Najbardziej liczną grupą nowotworów złośliwych są raki skóry, stanowiące niejednolity zbiór nowotworów o pochodzeniu nabłonkowym i zajmują pierwszą pozycję w statystyce onkologicznych chorób skórnych. Ostatnimi czasy zaobserwowano gwałtowny wzrost zachorowań na nowotwory skóry, a zwłaszcza na nowotwór podstawnokomórkowy, kolczystokomórkowy oraz na czerniaka. W przypadku wystąpienia czerniaka, choroba często prowadzi do zgonów.

Artykuł napisany przy pomocy zespołu onkologów z Krakowa – http://onko-med.pl . Dziękujemy za pomoc.

Podział nowotworów złośliwych skóry

Rak podstawnokomórkowy

Jest jednym z najczęściej powstających nowotworów skórnych. Jest rakiem posiadającym miejscową złośliwość. Oznacza to, że cechuje się wolnym przebiegiem (naciska podłoże i w ten sposób może spowodować zniszczenia tkanek otoczenia). Rak tego typu bardzo rzadko daje przerzuty (jak wskazują statystyki zdarza się 1 przerzut na 4000 nowotworów). Najczęściej pojawia się u osób w podeszłym wieku. Objawia się jako perłowy guzek z gładką i lśniącą powierzchnią, który może rozrosnąć się ośrodkowo (tworzy wtedy większy wykwit). Guzki podstawnokomórkowe pojawiają się najczęściej na twarzy (czoło, okolice nosa i oczodołów), na plecach lub czasem na kończynach górnych i dolnych. Istnieje kilka odmian raka podstawnokomórkowego:

Guzkowy – guz o perłowej, błyszczącej powierzchni, często posiadający rozszerzone naczynia krwionośne. Charakterystyczny z powodu wału, który otacza powstałą zmianę.

Wrzodziejący – rak o silnej złośliwości, który może spowodować zniszczenie twarzy, oczodołów, a nawet mózgu. Charakteryzuje się wzrostem obwodowym, naciekaniem oraz tym, że drąży w głąb mięśni, kości i chrząstek, powodując poważne uszkodzenia.

Rak kolczystokomórkowy

Jest często występującym nowotworem skóry, jednak rzadszym niż rak podstawnokomórkowy. Najczęściej występuje u osób w średnim i podeszłym wieku. Charakterystyczny z powodu szybkiego wzrostu i poważnej złośliwości. Posiada skłonności do naciekania podłoża (oznacza to, że następuje wrastanie komórek raka do tkanek pod guzem) i dawania przerzutów. Punkt wyjścia nowotworu kolczystokomórkowego to stany przedrakowe, takie jak rogowacenie słoneczne czy róg skórny. Objawia się na skraju błon śluzowych i skóry (czerwienienie się wargi dolnej), w okolicach oczodołów, nosa i narządów płciowych.

Niepokojące objawy, które mogą świadczyć o powstaniu raka złośliwego to:

• szybki, nagły wzrost masy guza
• stwardnienie guza
• powstanie owrzodzeń
• krwawienie

Przebieg raka tego typu zależy od miejsca, w którym powstał, rozległości oraz stopnia naciekania podłoża. W przypadku zmian, których podłożem jest rogowacenie słoneczne, rzadko następują przerzuty. Ryzyko przerzutów zwiększa się, gdy rak rozwija się z owrzodzeń, blizn i stanów zapalnych.

Rak brodawkujący

Jest nowotworem powstającym na narządach płciowych, w obrębie stóp i w jamie ustnej. W raku tego typu zaobserwowano obecność wirusów brodawczaka ludzkiego HPV6 i HPV11. W sytuacji, gdy rak brodawkujący powstanie w jamie ustnej, ważnym czynnikiem ryzyka jest stosowanie tytoniu (np. żucie), zaś w przypadku nowotworu powstałego na podeszwie stopy, czynnikiem są powstałe urazy. Rozrost raka tego typu przebiega bardzo powolnie, a jego powierzchnię pokrywają masy rogowe. Rak brodwkujący zazwyczaj nie daje żadnych przerzutów.

Czynniki ryzyka powstania raków skóry

Nowotwory złośliwe skóry powstają przez działanie czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych i mechanicznych. Najczęściej narażone są osoby, posiadające I lub II fototyp skóry ( to znaczy osoby, które mają blond lub rude włosy, piegi, jasne oczy), osoby w starszym wieku oraz osoby, które poddane zostały immunosupresji.

W przypadku czynników środowiskowych, na pierwszym miejscu w etiologii nowotworów skórnych złośliwych, czynnikiem jest przede wszystkim promieniowanie ultrafioletowe (UV):

• UVA- długość fali wynosi 320-400 nm
• UVB- długość fali wynosi 280-320 nm
• UVC- długość fali wynosi 200-280 nm

Najbardziej mutagenną frakcją jest promieniowanie UVB, które pochłaniane jest przez DNA keratocytów, wskutek czego powstają zaburzenia regulowania genów tkankowych, liczne mutacji oraz transformowanie nowotworowe komórek.

• Czynniki biologiczne- wirusy np. wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)
• czynniki chemiczne- arsen, pochodne węglowodorów aromatycznych
• promieniowanie jonizujące
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych
• środki światłouczulające
• przewlekłe drażnienie skóry, czego wynikiem są urazy, przewlekłe stany zapalne skóry, blizny (np. po poparzeniu)

Leczenie nowotworów złośliwych skóry

Diagnostyka raka skóry odbywa się na podstawie obrazu klinicznego i badania histopatologicznego. Lekarz bada węzły chłonne w okolicy, w której powstał nowotwór złośliwy.

Najczęściej stosowanym leczeniem raka skóry jest chirurgiczne wycięcie guza z marginesem tkanek zdrowych. Leczenie kriochirurgiczne stosuje się w przypadku raków podstawnokomórkowych, które posiadają wyraziste granice, ognisk nowotworowych usytuowanych nad tkanką kostną lub chrzęstną, guzów powstałych na powiekach nosie lub małżowinach.

Stosuje się również metody takie jak:

• Zabiegi fotodynamiczne– metoda nieinwazyjna, bezpieczna, pozwalająca na zniszczenie tkanki nowotworowej, nie powodując żadnych uszkodzeń zdrowej tkanki. Przebiega poprzez wykorzystanie reakcji fototoksycznej, która powstaje w wyniku zastosowania substancji fotouczulającej i światła z odpowiednią długością fali. Stosuje się ją w przypadku stanów przedrakowych (głównie w rogowaceniu słonecznym), w niektórych odmianach raka podstawnokomórkowego i we wczesnej fazie raka kolczystokomórkowego. Jej główne zalety to: oszczędzanie zdrowej skóry, wielokrotność zastosowania, możliwe przeprowadzenie w każdym wieku (niezależnie od stanu ogólnego pacjenta) oraz w każdej okolicy ciała.
• Radioterapia– obecnie jest metodą rzadko stosowaną, jednak najlepsza w przypadku osób, które nie mogą być poddane operacji chirurgicznej lub kardiochirurgicznej z powodu złego stanu ogólnego lub warunków miejscowych.
• Laser CO2– tę metodę stosuje się w przypadku powstania guzków mniejszych niż 5 mm
• Interferon a-2 oraz interferon B- stosowany do leczenia raków podstawnokomórkowych (metoda długotrwała i droga)