Piramida żywieniowa
Piramida żywieniowa to graficzny system pokazujący, jak powinna być skonstruowana prawidłowa, zbilansowana i zdrowa dieta. Ta prosta graficzna forma, ma ułatwiać codzienne wybory żywieniowe. U podstaw piramidy leżą produkty, na których powinna się ona opierać a na szczycie – te które powinniśmy jeść jak najrzadziej. Co ciekawe, piramida ta zmieniła się znacznie na przestrzeni lat.
Jak było kiedyś?
Pierwsza piramida żywieniowa została opracowana w latach 90 XX wieku. Zakładała ona, że winowajcą epidemii otyłości i współczesnych chorób cywilizacyjnych jest nadmiar tłuszczu w diecie. Dlatego też tłuszcz znajdował się w niej na samym czubku a u podstaw leżały wszelkiego rodzaju produkty zbożowe takie jak chleb, kasze i makarony. Nieco wyżej leżały warzywa, potem mięso i produkty mleczne. Niestety założenia dietetyków z tamtego okresu okazały się błędne. Wraz z upływem lat okazało się, że przyczyną problemów nie jest tłuszcza tylko właśnie będące u podstawy piramidy węglowodany. Nadmiar cukrów prowadzi nie tylko do epidemii otyłości, ale także jest odpowiedzialny za epidemię cukrzycy i insulinooporności. Tradycyjna piramidę trzeba było zmienić.
Warzywa i ruch to podstawa
Nowoczesna piramida rezygnuje z węglowodanów jako podstawy. Nową podstawą są wszelkiego rodzaju warzywa i owoce, w tym strączki. Warzywa i owoce łącznie mają stanowić aż połowę wszystkich spożywanych przez nas pokarmów. Idealne proporcje zbilansowane diety to ¾ warzyw i ¼ owoców. Niekiedy jako najniższe piętro podaje się aktywność fizyczną jako podstawę całego zdrowego stylu życia. Węglowodany zostały przeniesione na wyższe piętro, tuż nad warzywami, ale w piramidzie znalazły się tylko produkty z pełnego ziarna czyli kasze i produkty mączne z pełnego przemiału. Mają one być źródłem wolno uwalnianej energii i błonnika. Nad węglowodanami umieszczono nabiał i produkty mleczne, jako źródła pełnowartościowego białka, tłuszczu i wapnia. Bliżej czubka piramidy znalazły się mięso i tłuszcze, jako produkty potrzebne w diecie, ale takie, które powinniśmy spożywać w umiarkowanych ilościach. W ramach niezbędnych w diecie tłuszczy uwzględniono tłuszcze roślinne, tłuste ryby i wszelkiego rodzaju orzechy. W idealnym modelu żywienia preferuje się tłuszcze roślinne nad zwierzęcymi, wyjątkiem są tylko tłuszcze zawarte w morskich rybach, ze względu na zawartość dobroczynnych kwasów tłuszczowych omega 3.
Czego nie powinniśmy jeść?
Na samym czubku piramidy, lub w niektórych grafikach w ogóle poza nią, znajdują się takie produkty jak słodycze, gazowane napoje, czerwone mięso, żywność mocno przetworzona oraz alkohol. Są to produkty, które powinny się znajdować w diecie w bardzo umiarkowanych ilościach a najlepiej w ogóle z nich zrezygnować. Produkty takie mają zazwyczaj bardzo dużo kalorii i sztucznych, chemicznych dodatków, nie posiadają natomiast żadnych korzystnych dla zdrowia wartości odżywczych. Częste ich spożywanie nie tylko fatalnie wpływa na nasze samopoczucie i wagę, ale może prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem.
Źródło: Dieta-Med Kraków.